 Saçlar canlı yapılardır. Köklerini
kaybederler ise canlılıklarını da kaybederler. Normal bir kafanın saçlı
derisinde 100.000-150.000 saç teli vardır. Saçın yapısındaki
keratin, tırnaklarımızın da ana maddesidir. Kıl kökleri sadece el
avuçlarında ve ayak tabanlarında yer almaz. Kıl kökü yapısı bazı
ufak farklar gösterse de genel olarak tüm memelilerde aynı
karakteristikleri taşır. Bir kıl kökü, epiderm ve dermanın ortaklaşa
yaptıkları ve bağımsız yapılardır. Kıl kökünün en önemli kısmını
dermadan gelişen dermal papilla oluşturur. Dermal papilla hücrelerin
etkisi ile epidermal kökenli hücreler hızla değişerek ve keratinize
olarak saç telinin yaparlar.
Tek bir saç teli 0.02 mm-0.04 mm. kalınlıktadır. 20-50 saç teli ancak
yan yana geldiklerinde 1 mm'.'ik bir kalınlığa ulaşırlar. Saç
telleri çok dayanıklıdırlar. Yaklaşık 60 kg'lık bir yükü taşıyabilir
ve boylarının % 70'ine kadar gerilmeye dayanabilirler.
Saç telleri, cilt altındaki köklerinden günde 0.35 mm. uzarlar. Bu da
ortalama ayda 1 cm'dir. Uzama hızı, kişiye, yaşa, kişinin diyetine ve
strese bağlıdır. Bir saç teli, bel hizasına kadar 6 yılda uzar.
Sağlıklı bir saç teli 2-6 sene yaşar. 3 aylık son bir dinlenme döneminden
sonra saç teli dökülür. Yeni bir saç teli uzamaya başlar. Saçın ömrü
de uzama hızında olduğu gibi kişiye, yaşa, beslenmeye bağlıdır.
Eğer saç ömrü 2 yıl ise; o kişilerin saç boyları hiçbir zaman bel
hizasına kadar gelemez.
Saçlara rengini melanin ismi verilen bir pigment verir. Melanafor isimli
bir yapı, saç teline ne kadar melanin yollarsa saçın rengini belirler.
Çok miktarda melaninin yollanması siyah-kahverengi saçlara neden
olurken az miktarda melanin sarı saçlara neden olur. Bazı bilim adamları
UV ışınların da saç renginin belirlenmesinde önemli olduğunu söylemektedirler.
 Saçlar, kimyasal yapılarındaki
hidrojen bağları nedeni ile elastik bir yapıdadır. Bu bağlar,
elektromagnetik bağlardır. Sulu ortamlarda kırılırlar . Saça
elastikliğini veren bu bağların kırıldığı durum, saçların en zayıf
olduğu durumdur. Ortamın pH'sı ve ortamdaki elektrolitlerde ( potasyum,
magnezyum ve sodyum) bağların kuvvetini etkiler. Özellikle asitli solüsyonlar
hidrojen bağlarını kuvvetlendirir. Saçların çalkalama suyuna sirke
konmasının verdiği sağlamlık eskiden beri bilinmektedir. Şampuan ve
saç conditionerlerinin seçimi bu nedenlerle çok önemlidir. Hava
kirliliği, stres ve diğer faktörler etkisi ile zarar gören ve zayıflayansaçların
bakımı için kullanılacak kozmetik seçimi son derece önemlidir. pH
3.0 den az ise saçlar zarar görürken 3-3.5 arsında optimum etki göstermektedir.
Hazırlayan: Dr. Serdar HEPGÜL
|
